تاریخچه چمن مصنوعی در یک نگاه

اگر قصد دارید حس خوبی به روف گاردن یا تراس خود بدهید، چمن مصنوعی انتخاب خوبی است. چمن مصنوعی باعث تحول مثبتی در فضاهای تفریحی و به‌طورکلی در فضای شهری شده ‌است. در این مقاله به بررسی تاریخچه چمن مصنوعی می‌پردازیم. احتمالا برای شما هم این سوال پیش آمده است که ایده چمن مصنوعی از کجا به وجود آمد و چه تغییراتی در تولید آن تا به الان اتفاق افتاده ‌است که این محصول به ‌شکل امروزی در بازار مشاهده می‌شود. ما را تا انتها دنبال کنید تا اطلاعات کلی از سیر پیدایش و تحول آن به ‌دست آورید.

چمن مصنوعی چیست؟

بهتر است موضوع را با معرفی مختصری درباره چمن مصنوعی شروع کنیم. چمن مصنوعی نمونه مشابه چمن واقعی است که برای پوشش سطوح مکان‌های مختلف استفاده می‌شود. در بعضی از مکان‌ها به‌ علت شرایطی که دارند، امکان رشد و نگهداری بذر چمن وجود ندارد یا اینکه به علت هزینه نگهداری برای خیلی از افراد مقدور نیست تا از چمن طبیعی استفاده‌کنند. در چنین شرایطی چمن مصنوعی جایگزین خوبی برای چمن طبیعی برای ایجاد فضای سبز است.

پیش‌تر از این چمن مصنوعی برای استادیوم‌های ورزشی، زمین تنیس و بیس‌بال استفاده می‌شد، اما به‌مرور برای فضای سبز و جنبه تزئینی حیاط و تراس ساختمان‌ها، مهدکودک و خیلی از مکان‌های دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. به‌عنوان‌مثال امروزه از چمن مصنوعی در فضای کافه، رستوران‌، فروشگاه و خیلی مراکز دیگر برای ایجاد حس تازگی طبیعت استفاده می‌شود.

ایده چمن مصنوعی چه زمانی ایجاد شد؟

پروژه اصلاح فضای شهری و ایجاد محیط طبیعی برای کودکان جرقه اولیه طراحی چمن مصنوعی بود. این پروژه توسط سه شرکت (تجهیزات آزمایشگاهی آموزشی بنیاد فورد)، (صنایع مونسانتو) و (شرکت چمسترند) اجرا شد. این کار در اواخر دهه ۵۰ میلادی صورت گرفت و ایده آن‌ از تغییر و تحول بزرگی در ایجاد حس سبزی که از زندگی می‌آید، گرفته شده است. جالب است بدانید که نام Astro Turf اولین نامی بود که برای چمن مصنوعی انتخاب شد.

تاریخچه چمن مصنوعی؛ اولین چمن مصنوعی چگونه تولید شد؟

اولین تولید این محصول به این شکل بود که تعداد زیادی سوزن در پشت پارچه قرار می‌گرفت تا رشته‌های فیبری را نگه‌دارند. بعد از مدتی چسب‌های منعطفی مانند پلی اورتان و پلی ونیل کلراید جایگزین سوزن‌ها برای اتصال فیبرها به پشت پارچه شد. ابعادی که ماشین‌ها در آن زمان می‌توانستند چمن مصنوعی تولید کنند ۴ الی ۶ متر در عرض ۱ متر بود.

چمن مصنوعی ابتدا در کجا نصب شد؟

اولین چمن در سال ۱۹۶۴ در مدرسه براون که توسط شرکت چمن گراس ساخته شده‌ بود، نصب شد. باری دیگر از چمن مصنوعی در سال ۱۹۶۶ برای زمین بیس ‌بال ورزشگاه هوستون تگزاس استفاده ‌کردند. این استادیوم به‌ علت تابش شدید آفتاب، سرپوشیده بود و امکان کاشت چمن طبیعی در آن وجود نداشت. بنابراین، گزینه خوبی برای امتحان و نصب اولین سری از چمن‌های مصنوعی می‌توانست باشد و دید سبزی از زمین ورزشگاه نشان می‌داد.

اولین چمن مصنوعی به چه شکلی بود؟

اولین چمن مصنوعی از نایلون پلی‌آمید ساخته شد که در واقع لایه ضخیمی فرش بود که باعث سوزش و زخم پای بازیکنان هنگام تماس با چمن می‌شد. همچنین هزینه سنگین این نایلون به سرمایه‌گذاری زیادی نیاز داشت.

اولین طرح‌های چمن مصنوعی خیلی ساده و بدون جنبه زیبایی و تزئینی به نظر می‌رسیده ‌است. درواقع بیشتر شبیه به فرش سبز رنگ نایلونی است که روی زمین کشیده‌اند؛ ولی برای آن زمان بسیار جذاب بود و شروع تغییرات عمده‌ای در پوشش کف ورزشگاه به‌شمار می‌رفت. همچنین چشم بسیاری از تیم‌های ورزشی به این محصول نوظهور بود که بعد از آن ۳۲ کشور درخواست نصب این محصول را برای زمین ورزشی خود کردند.

به‌مرور زمان استفاده از این کف‌پوش سبز در مکان‌های دیگر ترویج پیدا کرد و خیلی از زمین‌های ورزشی دیگر مانند تنیس یا مهدکودک و خانه‌ها کف زمین خود را با آن پوشاندند. حتی بسیاری از فروشگاه یا مراکز بزرگ تفریحی از مزایای این چمن برای زیبا شدن جلوه بصری کف یا سقف ساختمان استفاده کردند.

پس از موفقیت این شرکت و به ‌دست آوردن بازار برای این محصول، سایر شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری و تولید این محصول اقدام کردند و درصدد ارسال این محصول به سراسر دنیا شدند. زمان زیادی نگذشت که هر شرکتی با دیدن جذابیت و مزایای این محصول ترغیب به خرید و پخش چمن مصنوعی شد.

نارضایتی از چمن مصنوعی به چه دلیل بود؟

بعد از گذشت بازه زمانی تقریبا ۱۰ ساله مشکلاتی به وجود آمد که بازار این محصول را تهدید کرد. برخی از تولید کننده‌هایی که فقط به فکر جیب و سود خود بودند، شروع به تولید جنس بی‌کیفیت کردند که دوام کمی داشت و در برابر آفتاب نیز تغییر رنگ می‌داد. همچنین الیاف نامرغوب به کار برده شده بعد از زمانی شروع به خراب شدن می‌کرد و زیبایی نداشت.

سر بودن چمن مصنوعی باعث می‌شد، ورزش‌کاران هنگام دویدن به زمین بخورند و آسیب جدی مانند شکستگی ببینند. علاوه‌بر این در هنگام باران آب روی آن جمع می‌شد و مشکلاتی بسیاری برای تمیزکاری و تایم ورزش به وجود می‌آورد.

برای رفع مشکلات در کیفیت چمن مصنوعی چه تصمیمی گرفته‌ شد؟

تعیین یکسری استانداردها باعث شد تا کیفیت بالا باری دیگر به بازار چمن مصنوعی بازگردد. قوانین جدید برای تولید این محصول بسیار شفاف بود؛ به‌این‌صورت که تنها کمپانی‌هایی که این استانداردها را داشتند و رعایت می‌کردند از سوی سازمان‌های نظارت آمریکا اجازه تولید این محصول را به‌دست می‌آوردند.

لیگ ملی فوتبال در آمریکا سال ۱۹۷۴ اعلام‌کرد که این محصول آسیبی به‌سلامتی نمی‌رساند و فقط لازم است از مواد مرغوب برای تولید آن استفاده شود. این اتفاقات باعث شد تا باری دیگر رونق به بازار چمن مصنوعی بازگردد و افراد با خیال راحت آن را سفارش دهند. کمپانی‌های دارای مجوز با پیاده‌سازی ایده سیستم آب‌کشی مشکل ماندن آب روی چمن را حل کردند و دیگر آبی رو چمن باقی نمی‌ماند. در نتیجه تولیدکنندگان چمن مصنوعی با تولید چمن با کیفیت مجددا تصویر خوب این محصول را به آن بازگرداندند.

روند تولید چمن مصنوعی به چه شکلی بود؟

در تاریخچه چمن مصنوعی تولید این محصول از سال ۱۹۶۰ تاکنون دستخوش تغییراتی بوده است که به آن را به ‌مرور به محصول با کیفیتی تبدیل کرده است. این روند در سه مرحله تقسیم شده است که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.

سری اول تولید چمن مصنوعی

بد بودن شرایط آب و هوا دلیل اصلی خرید چمن مصنوعی بود. بسیاری از ایالات آمریکا مانند ایالت هوستون آسترودام که اولین متقاضی و مصرف کننده چمن مصنوعی بود، به‌دلیل بد بودن جو آب و هوایی و رشد نکردن چمن طبیعی، امکان سرسبز نگه‌داشتن زمین‌های ورزشی را نداشت. در سال ۱۹۶۶ اولین نسل چمن مصنوعی که با الیاف نایلونی ساخته شده‌بود، در زمین بیس‌بال مورد استفاده قرار گرفت.

بعد از آن استقبال ورزشگاه‌ها روز به ‌روز برای این محصول بیشتر شد و خواستار نصب آن بودند. سال ۱۹۶۶ اولین نسل از چمن‌های مصنوعی با الیاف نایلونی تولید شدند و در زمین‌های ورزشی بیسبال مورد استفاده قرار گرفتند.

ویژگی‌های مثبت این محصول باعث عکس‌العمل مثبت بسیاری شد. درنتیجه این استقبال استادیوم ورزشی دانشگاه ایالتی این دیانا در سال ۱۹۶۷ برای استفاده از این محصول اقدام کرد. این محصول در دهه ۷۰ میلادی به‌سرعت بازار را در دست گرفت و تعداد زیادی از ورزشگاه‌های ایالات متحده آمریکا و کانادا خواستار جایگزینی این محصول با کف‌پوش‌های پیشین یا چمن طبیعی شدند. این‌گونه شد که مسیر پیشرفت چمن مصنوعی خیلی سریع رشد کرد.

بافت فشرده باعث محکم و با دوام شدن این محصول در برابر عوامل ساییدگی شد و همین موضوع دلیل کاهش خطر صدمه دیدن ورزش‌کاران شد. در اوایل دهه ۱۹۷۰ تولیدکنندگان تصمیم گرفتند برای افزایش کیفیت الیاف پلی‌پروپیلن را جایگزین الیاف نایلونی کنند.

سری دوم تولید چمن مصنوعی

تغییر و بهبود در مواد اولیه به کار گرفته شده در تولید چمن مصنوعی باعث شد تا باری دیگر در اواخر دهه ۱۹۷۰ سری جدید چمن‌ها مصنوعی تحت عنوان نسل دوم چمن مصنوعی وارد بازار شود. سری جدید شباهت بیشتری به چمن طبیعی داشت و در مقایسه با سری اول، حس بیشتری از نظر بصری بیننده منتقل می‌کرد. شن و ماسه مواد جدیدی بودند که الیاف چمن مصنوعی از آن پر می‌شد.

این موضوع سختی و دوام محصول و افزایش چسبندگی به زمین زیر چمن را به دنبال داشت. اهمیت این مزیت برای زمین بازی بسیار مهم بود، به‌شکلی که لایه سطحی که بالاتر از کفه لاستیکی چمن در سری جدید قرار داشت، از حرکت غیر منتظره توپ در جهت غیر قابل پیش‌بینی جلوگیری می‌کرد و توپ بهتر کنترل می‌شد.

تقریبا بازه ۱۰ ساله‌ای طول کشید تا چمن مصنوعی جایگزین چمن طبیعی در زمین‌های هاکی و بیس‌بال شود. افزایش استفاده از این محصول در دهه ۱۹۸۰ توسط باشگاه‌های فوتبال رونق بیشتری به تولید این محصول بخشید. درواقع برای تولید سری جدید چمن مصنوعی پلی‌ پروپیلن که ۹۰ درصد ماسه داشت، استفاده شد که کیفت را بهبود بخشید. همچنین استفاده از پلی پروپیلن به کاهش هزینه چمن مصنوعی منجر شد، ولی همچنان مانند یک سنباده برای پوست عمل می‌کرد.

این روند همچنان ادامه داشت که در دهه ۱۹۹۰ تحولات جدید برای بهتر شدن مسیر این محصول آغاز شد.

سری سوم تولید چمن مصنوعی

استفاده از الیاف بلندتر در سری سوم یکی از تغییراتی بود که در تولید این محصول در ۱۹۹۰ ایجاد شد. اندازه این الیاف تقریبا بین ۵۰ تا ۶۰ میلی‌متر بود که با فاصله بین خوشه‌های فیبری قرار می‌گرفت و شباهت ظاهری بیشتری با چمن طبیعی پیدا کرد. مسئله سطح سخت چمن مصنوعی با استفاده از پلی‌اتیلن رفع شد. این ماده به‌عنوان ماده خامی که در الیاف شیشه مصنوعی کاربرد دارد، استفاده می‌شود. همچنین پرکننده به‌جای ماسه تبدیل به لاستیک دانه‌بندی یا ترکیب این لاستیک با ماسه شد که کیفیت چمن مصنوعی را ارتقا داد.

پلی‌اتیلن به کار برده شده در این چمن باعث نرم‌تر شدن و کاهش اصطکاک شد که این ویژگی، ویژگی مطلوبی برای استفاده در زمین فوتبال و راگبی به‌شمار می‌رود. چمن مصنوعی جدید به‌گونه‌ای طراحی شده است که لایه سطحی آنکه در تماس با پای ورزش‌کاران است، بسیار راحت‌تر و ایمن‌تر از چمن طبیعی است. درواقع علت ایمنی بیشتر چمن مصنوعی استفاده از خرده‌های لاستیکی ماده‌ای شبیه به ماسه در آخرین لایه است.

چمن مصنوعی که هم‌اکنون برای پوشش زمین ورزشی استفاده می‌شود، سری سومی است که طراحی و روانه بازار شد. این چمن بهترین شرایط محیطی را برای تمرین و برگزاری مسابقات و عملکرد توپ و تعامل بازیکنان با سطح زمین در ورزش به وجود می‌آورد و کاهش هزینه نگهداری آن نسبت به چمن طبیعی قابل توجه است.

مزایای چمن مصنوعی

امروزه نه‌تنها زمین ورزشگاه‌ها بلکه تمام کلینک‌ها، اداره و شرکت‌ها، مراکز تفریحی و فرودگاه‌ها هم برای محوطه‌های خود از این کف‌پوش سبز استفاده می‌کنند. این محصول ویژگی‌های مثبت فراوانی دارد که آن را انتخاب مناسبی برای محیط کرده‌است؛ که به چند مورد از مزایای آن در پایین اشاره‌کرده‌ایم:

• مقاومت و دوام در برابر سایش
• عدم لغزش و سرخوردگی
• راحت در قدم زدن و دویدن
• ضد آب
• مقاوم در برابر آفتاب
• عمر طولانی
• عدم نیاز به تعمیر
• ایجاد حس زنده و طراوت طبیعت

آینده صنعت چمن مصنوعی

هدف بعدی در تولید چمن مصنوعی سری جدید، ایجاد نگاهی عمیق به طبیعت است. چمن مصنوعی باید به‌شکلی ساخته شود که آلودگی محیط کاهش پیدا کند و یاری برای محیط زیست باشد.

حذف لاستیک خرده از لایه سطحی و جایگزین ماده‌ای دیگر که قابلیت بازیافت و سازگاری در محیط‌زیست را پیدا کند، ازجمله تغییراتی است که در برنامه تولید چمن مصنوعی قرار دارد. تغییراتی اعم از کاهش وزن و در عین‌حال چسبندگی با زمین نیز می‌تواند تحول و پیشرفت بزرگی در آینده تولید چمن مصنوعی باشد.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی تاریخچه چمن مصنوعی پرداختیم. تمایل مشتاقانه برای استفاده از این محصول، نشان‌دهنده آینده روشن آن است. کاربرد نوآوری‌های علم و فناوری در طراحی و تولید چمن مصنوعی سری جدید همگان را برای تهیه آن ترغیب می‌کند. تولید چمن مصنوعی با تحقیقات جدید انتظار می‌رود به‌گونه‌ای باشد که علاوه‌بر چهره زیبایی که به محیط می‌بخشد، برای محیط‌زیست خطری نداشته ‌باشد.